Het luchtspoor van Terwolde
Terwolde kende vroeger twee steenfabrieken “Scherpenhof” en “De Vooruitgang”. De klei voor de Scherpenhof werd met een treintje met lorry’s aangevoerd uit Welsum. En die voor de Vooruitgang kwam uit de Meintjes, tussen Terwolde en Nijbroek. In het begin ging dat kleitransport met paard en wagen. Maar die aanvoer duurde veel te lang. Vandaar de aanleg van het treintje voor de Scherpenhof. De Vooruitgang zocht de oplossing in een luchtspoor.
Door B. ten Bosch
De Groote Polmate
Aan de Melkleenweg 4 te Terwolde staat De Groote Polmate, de boerderij is in 2020 door studenten van de opleiding HBO-archeologie van Saxion Hogeschool, Deventer ten behoeve van het vak ‘Historische Archeologie’ beschreven. Tijdens dat onderzoek werd aandacht besteed aan de geschiedenis van het gebouw en de bijgebouwen, de geschiedenis en ontwikkeling van het landschap en de eigenaren en bewoners die de boerderij in het verleden heeft gehad. Uitgangspunt voor het onderzoek zijn de boerderijen in de gemeente Voorst, waarvan de gegevens voorkomen in de kadastrale atlas van 1832.
Door Gert Gootjes en Henk Karrenbeld
De Beele
Het landgoed heeft een lange geschiedenis. In 1448 wordt in een tijnsboek al genoemd dat het goed lag in de Bylremark buurschap Voorsterklei.
De naam Beele heeft de betekenis van 'nieuw aangewassen land¹) Het was een spijker in handen van Zutphense elite.
Door Gerard Vrieling
Boeren, burgers en ....
Na dat den Hoochgeboren Vorst ende Heere de Prince van Orangien die tyrannye ende tgwelt der Spangiaerden veele Jaren tegengestaen hadde, ende doen de vyanden der waerheyt menichmael versochten hem om te brengen, twaer door verghift, schieten, oft anderssins, ende vanden Spaenschen Coninck tot een prijse ghestelt was van tachtich duysent Croonen wie hem ombrochte, met beloft daer by van Edel te maken, ende boven dien te vergeven de booste misdaet dien hy bedreven mocht hebben (....) so is ten laetsten zijn . . . . . . .
Door Annemarie Geerts
Het gaat nu echt veranderen!
1806-1813
Op 1 januari 2018 bestaat de gemeente Voorst 200 jaar en de OKV heeft onze voormalig burgemeester mr. J.H.J. van Blommestein verzocht daar zijn licht over te laten schijnen. In samenspraak met onze redacteur Ineke van der Vegte is een drietal artikelen gemaakt over het ontstaan van de gemeente Voorst.
In dit nummer het derde en laatste deel van de serie, dat terugkijkt op de periode 1806-1813, waarin ons land Koninkrijk Holland wordt en aansluitend een deel van Frankrijk.
Door Ineke van der Vegte-van Asselt
Wie heeft er niet één "Van Bosheide" in Wilp
Er lag nog een uitnodiging van Evert Jan van Bosheide en zijn vrouw om een keer te komen kijken en praten bij hen thuis in Wilp. Nu niet zoals de vorige keer over de oudste fiets van Nederland” (zie artikel in Kroniek nummer 4, 2016) maar over de schilderijen van Andries, zijn vader.
Andries Joannes Jurrien van Bosheide (1882-1995) was huisschilder en kunstschilder te Wilp. Hij had een goede vakopleiding genoten, was zelfs in Antwerpen op een schilderschool geweest. Leerlingen genoten daar een brede opleiding.
Door Ineke van de Vegte - van Asselt
De Veluwse boerderij, begin 20e eeuw
“Een lappendeken van kleur!”
Herinneringen, aangereikt door de heer R. (Roelof) ten Voorde, aan zijn leven op de
boerderij aan de Woudweg in Teuge, waar hij in 1940 is geboren. Ook vertelt hij over de periode daarvoor, die van zijn vader A. (Albert) ten Voorde.
Begin vorige eeuw waren de meeste Veluwse boerderijen een gemengd bedrijf. Het waren kleine boerenbedrijven, ze waren niet allemaal hetzelfde. De meeste boeren hadden weiland, bedreven akkerbouw, hadden een boomgaard . . . .
Door Ineke van de Vegte - van Asselt
Bodes in de gemeente Voorst
Op de openingsbijeenkomst van Open Monumentendag 2017 vertelde Harry Weijn, bode en marktmeester van de gemeente Voorst, een verhaal over de gemeente Voorst en de bodes die er in de loop der jaren hebben gewerkt. De redactie van Kroniek is verheugd dat we met de plaatsing van zijn toespraak het werk van de bodes in de afgelopen eeuwen voor het voetlicht mogen brengen.
Door Harry Weijn
Hotel van Enter in Twello
Jan de Beijer tekende in 1744 “het dorp Twello” met de N.H. Kerk. Hij tekende ‘ad viv:delin:’ dat wil zeggen ‘naar het leven getekend’, dus zoals het er werkelijk uitzag. Op die tekening staat rechtsonder het huis van Antonij van Enter. Later genoemd Antonij van Enters hofstede, de Statenhoed en Hotel van Enter. Dit artikel beperkt zich tot de periode waarin de familie Van Enter uitbater was van Hotel van Enter.
Door Jan Groenenberg
Telmerken
Boerderijen zijn van oorsprong gebouwd als hallenhuis. Mens en vee woonden in één ruimte. De boerderijen werden gebouwd met gebruikmaking van ankergebinten. In het midden tussen de gebintstijlen ontstond de deel, met aan weerszijden ruimten waar in de winter het vee in potstallen gestald werd, zoals koeien, varkens en paarden. De ruimte boven werd gebruikt voor o.a. hooiopslag en soms werd een stuk gebruikt als nachtverblijf voor kippen. Tot ver in de 18e eeuw diende de veehouderij hoofdzakelijk . . . . . .
Door Wim Jansen
De Bonte Beer in Voorst
Dorpsherberg de Bonte Beer op de hoek van de Straatweg en de Klarenbeekseweg bestond waarschijnlijk al voor 1600. In de 17e eeuw was er ook nog een brouwerij aan verbonden. De Beer was tot de opheffing rond 1870 één van de belangrijkste trefpunten in de Voorster samenleving. De herberg was een veel gezochte vergaderplaats voor bijvoorbeeld het markebestuur en een bekend veilinghuis: menig nu nog bestaand boerenhuis in Voorst wisselde in de Beer wel eens van eigenaar of pachter. De eerste vermelding van De Beer werd gevonden in het doopboek van Voorst:
Door Gerrie Groenewold
“Verkoop bij den keersse”
Onroerend goed werd in vroegere tijden veelal onderhands verkocht bij een “Brandende keersse”. Het verkopen met gebruik maken van een brandende kaars, ‘bij den uytgane van den keersse’, was in die tijd de gewoonte bij de verkoop van onroerend goed. Er brandde bij zo’n verkoop een stukje waskaars van een bepaalde lengte en dikte en zolang die aan was, mocht iedereen nog bieden. Wilde een (keuter)boer een stuk land verkopen dan werd dat bekend gemaakt. Vaak gebeurde dat bij “Kerckespraecke”.
Door Bernard van ‘t Erve
